Altmış milyon yıl önce Orta Anadolu’daki yanardağların çok geniş bir alana püskürttüğü lav ve kül tabakalarının, o zamanlardan beri yağmur ve rüzgâr tarafından sürekli aşındırılmasıyla ortaya çıkan eşsiz jeolojik yapısıyla Kapadokya bölgesi, turizme açıldığı 1960’lı yıllardan bu yana film yapımcılarının da dikkatini çekmektedir. Dünyada bu ölçekte başka bir benzeri olmayan Kapadokya, gizemli ve fantastik görüntüsüyle adeta doğal bir film platosu gibi durmaktadır. Hem Kapadokya’nın, hem de onun bir parçası olan Göreme Milli Parkı’nın “UNESCO Dünya Miras Listesi”nde olması ve dolayısıyla buraların sit alanı ilân edilmiş birçok kısmında modern yapılaşmaya izin verilmiyor olması da, bölgenin film yapımcıları için halâ bir cazibe merkezi olarak kalmasına yol açan etmenlerden birisidir.
İtalyan yönetmen Pier Paolo Pasolini, 1969 yılında çektiği, konusunu mitolojiden alan Medea filmi için dekor olarak neden Kapadokya bölgesini seçtiği kendisine sorulduğunda, yöresel özelliklerinin ağır basmadığı yalın “arkaik” bir bölge olduğu için burada çekim yapmayı seçtiğini belirtmiş ve mitolojik çağlardaki bir köyün havasını verebilecek tek yerin burası olduğunu da sözlerine eklemişti.
Kimi zaman bir western filmine dekor olan bölge, kimi zaman da bir korku ya da uzay filminin çekimlerinde kullanılmıştır. Hazır bir plato olma özelliğinden dolayı çekim masraflarını da çok azalttığı için bölge yıllar içinde yüzlerce sinema filmi, dizi ve belgesele ev sahipliği yapmıştır. Nevşehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden yapılan açıklamaya göre, Kapadokya’da son 40 yılda 32 ülke, toplam 193 film, dizi film, şov programı, belgeselle tanıtım ve reklam filmi çekmiştir. En çok ilgi gösteren ülke ise, yaklaşık 80 şov programı, belgesel ve tanıtım filmini Kapadokya’da çeken Japonya olmuştur. Bölgede Türkiye ve Japonya dışında çekim yapan ülkeler ise şunlardır: Almanya, Brezilya, Suudi Arabistan, ABD, Çin, Hindistan, Ukrayna, Danimarka, Bulgaristan, İtalya, Güney Kore, Rusya, Endonezya, Hollanda, Singapur, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Malezya, Hırvatistan, İngiltere, Pakistan, İspanya, Vietnam, Arjantin, İspanya, Tayvan, Kanada, Fransa ve İsveç.
Bu sinema filmlerinden bazıları sanat değerleri yüksek önemli yapımlarken, çoğu da sıradan, B filmi türünden serüven ve fantezi filmleri olmuşlardır. Kimi filmlerin çok büyük bir bölümünün çekimleri bu bölgede gerçekleşmişken, bazılarının sadece kısa birkaç sahnesi burada çekilmiştir.
Aşağıda Kapadokya bölgesinde çekilmiş belli başlı sinema filmleri, TV filmleri ve belgesel filmlerin bir listesi yer almaktadır.
YABANCI SİNEMA FİLMLERİ
Yılı | Özgün adı | Türkçe adı | Ülkesi | Yönetmeni | Oyuncuları | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|
1969 | Medea | Medea | İtalya-Fransa-Batı Almanya | Pier Paolo Pasolini | Maria Callas, Massimo Girotti | Yöre halkı filmin kalabalık figüran kadrosunu oluşturuyordu. |
1970 | You Can’t Win ‘Em All | Paralı Askerler | Birleşik Krallık | Peter Collinson | Tony Curtis, Charles Bronson, Fikret Hakan, Salih Güney, Michèle Mercier | Film Türk hükümetinin desteğiyle çekildi, ama Türkiye’de yasaklandı. |
1985 | Hodja fra Pjort | Piyordlu Küçük Hoca | Danimarka | Brita Wielopolska | David Bertelsen, Zuhal Ödemir | |
1989 | Slipstream | Birleşik Krallık | Steven Lisberger | Bob Peck, Mark Hamill | ||
1994 | La pasión turca | Türk Tutkusu | İspanya | Vicente Aranda | Ana Belén, Georges Corraface | |
2003 | Monsieur Ibrahim et les Fleurs du Coran | İbrahim Bey ve Kuran’ın Çiçekleri | Fransa | François Dupeyron | Ömer Şerif, Pierre Boulanger | 1960’ların Paris’inde kimsesiz ve yoksul bir Musevi çocukla, yaşadığı Arap mahallesindeki Türk bakkal İbrahim Bey arasında gelişen sıcak dostluk ve birlikte her şeyi bırakarak Anadolu’ya yaptıkları şiirsel yolculuk anlatılır. |
2005 | Zeit der Wünsche | Dilekler Zamanı | Almanya | Rolf Schübel | Erhan Emre, Lale Yavaş | |
2005 | L’empire des loups | Kurtlar İmparatorluğu | Fransa | Chris Nahon | Jean Reno, Arly Jover | |
2005 | Sankranthi | Hindistan | Muppalaneni Siva | Venkatesh Daggubati | ||
2006 | Il mercante di pietre | İtalya-Birleşik Krallık | Renzo Martinelli | Harvey Keitel, Jane March | ||
2010 | Ghost Rider: Spirit of Vengeance | Hayalet Sürücü 2: İntikam Ateşi | ABD | Neveldine/Taylor | Nicolas Cage | |
2011 | Anaganaga O Dheerudu (Once Upon a Warrior) | Hindistan | Prakash Rao | Siddharth, Lakshmi Manchu | Fantastik müzikal | |
2011 | Visus-Expedition Arche Noah | Nuh’un Gemisi | Almanya | Tobi Baumann | Stephan Luca, Julia Molkhou, Hilmi Sözer | Bazı sahneleri İstanbul ve Kapadokya’da çekildi[4] |
2013 | Hititya-Das Geheimnis des Medaillons | Hititya: Madalyonun Sırrı | Almanya/Türkiye ortak yapımı[5] | Ulaş Şimşek, Cengiz Deveci, Verena S. Freytag[6] | Bruno Eyron, Emir Berke Zincidi, Serra Yılmaz | Türkiye’nin ilk fantastik çocuk filmi olarak tanıtılan “Hititya”nın 27 Ağustos 2012’de başlayan çekimleri[7][8]yılın sonunda tamamlandı ve film 1 Mart 2013’te vizyona girdi[9]Senaryo: Thomas Brückner, görüntü yönetmeni: |
Yabancı TV filmleri ve mini diziler.
Yılı | Özgün adı | Türkçe adı | Ülkesi | Yönetmeni | Oyuncuları | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|
2000 | Arabian Nights | Binbir Gece Masalları | ABD | Steve Barron | Milli Avital, Alan Bates | TV filmi |
2008 | Jack Hunter and the Lost Treasure of Ugarit | ABD | Terry Cunningham | Ivan Sergei, Susan Ward | 3 bölümde toplam 282 dakika süren mini dizinin 1. bölümü. | |
2008 | Jack Hunter and The Quest for Akhenaten’s Tomb | ABD | Terry Cunningham | Ivan Sergei , Joanne Kelly | Dizinin 2. bölümü. Çok sayıda Türk oyuncu rol aldı. | |
2009 | Jack Hunter and the Star of Heaven | ABD | Terry Cunningham | Ivan Sergei , Joanne Kelly | Dizinin 3. bölümü. Türk oyuncular da var. | |
2009 | Sports Illustrated: Swimsuit 2009 | ABD | Robb Riley (görüntü yönetmeni |
Türk sinema filmleri
Yılı | Adı | Yönetmeni | Oyuncuları | Notlar |
---|---|---|---|---|
1968 | Şeyh Ahmet[10] | Ertem Göreç | Fikret Hakan, Sara Stephan, Cahit Irgat | Senaryo: Safa Önal, Bülent Oran |
1969 | Bir Türk’e Gönül Verdim[10] | Halit Refiğ | Eva Bender, Ahmet Mekin | |
1970 | Çeko | Çetin İnanç | Yılmaz Köksal, Ahmet Mekin, Erol Taş | Yeşilçam Westernlerinin ilk örneği. 16 mm. peliküle çekildi. |
1971 | Acı (film, 1971) | Yılmaz Güney | Yılmaz Güney, Fatma Girik, Hayati Hamzaoğlu | |
1971 | Ağıt (film) | Yılmaz Güney | Yılmaz Güney, Hayati Hamzaoğlu, Sermin Hürmeriç | |
1973 | Mahpus | Nejat Saydam | Türkân Şoray, Hakan Balamir, Orçun Sonat | Senaryo: Safa Önal, müzik: Yalçın Tura |
1973 | Topal | Orhan Elmas | İrfan Atasoy, Meral Orhonsay | Senaryo, yapım: İrfan Atasoy |
1974 | Kuma[10] | Atıf Yılmaz | Fatma Girik, Hakan Balamir | Orta metrajlı film 68 dakika |
1976 | Deprem | Şerif Gören | Türkân Şoray, Kadir İnanır | |
1977 | Dila Hanım | Orhan Aksoy | Türkân Şoray, Kadir İnanır | Kült filmin müzikleri Cahit Berkay’a ait |
1978 | Derviş Bey | Şerif Gören | Kadir İnanır, Melike Zobu ve Ahu Tuğba | Müzik: Cahit Berkay |
1982 | Dünyayı Kurtaran Adam | Çetin İnanç | Cüneyt Arkın, Aytekin Akkaya, Hüseyin Peyda | |
1984 | Firar | Şerif Gören | Hülya Koçyiğit, Talat Bulut | Müzik: Yeni Türkü. 1985’te 7.”Siyad Türk Sineması Ödülleri” 3. lük. |
1989 | İsa, Musa, Meryem | Faruk Turgut | Tarık Akan, Meral Konrat, Oktay Sözbir | Senaryo: Macit Koper, müzik: Cahit Berkay |
1999 | Propaganda | Sinan Çetin | Kemal Sunal, Metin Akpınar, Meltem Cumbul | |
2002 | Mumya Firarda | Erdal Murat Aktaş | Nurgül Yeşilçay, Teoman, Nurseli İdiz | |
2003 | Asmalı Konak – Hayat | Abdullah Oğuz | Özcan Deniz, Nurgül Yeşilçay, Selda Alkor | Diziden sonra çekilen sinema filmi. |
2004 | Yazı Tura | Uğur Yücel | Kenan İmirzalıoğlu, Olgun Şimşek | |
2005 | Cenneti Beklerken | Derviş Zaim | Serhat Tutumluer, Melisa Sözen | |
2006 | Dünyayı Kurtaran Adam’ın Oğlu | Kartal Tibet | Cüneyt Arkın, Mehmet Ali Erbil, Deniz Seki | |
2006 | Aşkın Dansı–Sevgi Emektir | Sami Güçlü | Tolga Savacı, Yıldız Asyalı | |
2007 | Gomeda | Tan Tolga Demirci | Serkan Altunorak, Feride Çetin | |
2007 | Peri Tozu | Ela Alyamaç | İpek Değer, Mehmet Ali Nuroğlu | |
2009 | Kapadokya Düşleri | Atilla Cengiz | Devrim Saltoğlu, Emel Çölgeçen | |
2011 | Moya Hitit Yıldızı | Murat Karamanoğlu | ||
2014 | Kış Uykusu | Nuri Bilge Ceylan | Haluk Bilginer, Melisa Sözen, Demet Akbağ | Türkiye, Almanya, Fransa ortak yapımı film 67. Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye ödülünü kazandı. |
2014 | Patron Mutlu Son İstiyor | Kıvanç Baruönü | Tolga Çevik, Ezgi Mola, Murat Başoğlu, Erkan Can |
Türk dizi filmleri
Yılı | Adı | Yönetmeni | Oyuncuları | Notlar |
---|---|---|---|---|
2002 | Asmalı Konak | Çağan Irmak | Özcan Deniz, Nurgül Yeşilçay, Selda Alkor | Senaryo: Mahinur Ergun, Meral Okay. Yöre turizmine doping etkisi yapan dizi üzerine üniversite tezleri yazılmıştı[11]. |
2006 | Adak | Adnan Güler | Emrah, Hande Subaşı | TV mini dizisi |
2007 | Dicle | Filiz Kaynak | Aslı Tandoğan, Tolgahan Sayışman | TV dizisi |
2008 | Son Ağa | Cem Tabak, Özer Kızıltan | Tamer Karadağlı, Emel Müftüoğlu | Dizi |
2010 | Yer Gök Aşk | Canan Çelik | Birce Akalay, Işıl Yücesoy |
Belgesel filmler
Kapadokya’da çekilmiş çok sayıda belgesel vardır. Bu bölümde dikkate değer olan bir kısmı listelenmiştir.
Yılı | Adı | Ülke | Yapımcı | Notlar |
---|---|---|---|---|
2009 | Uygarlığın Tarih Öncesi: Aşıklı Höyük | Türkiye | İz TV | |
2007 | Kapadokya’nın Değişen Yüzü | Türkiye | TRT | |
2007 | Güneşin Şehri Sinasos (Mustafapaşa) | Türkiye | Kanal B | Yaşayan tarih dizisi |
2009 | Göçkuşağı | Türkiye | Yönentmen Mustafa Karakaya, Mübadelede Yunanistan’dan gelerek Kapadokya bölgesine yerleşen 1. kuşak mübadillerin öyküsü anlatıyor. | |
2009 | Cities of the Underworld: Alien Underground in Turkey Yeraltı Şehirleri Kapadokya |
ABD | History Channel | Türkiye’de de gösterildi. DVD olarak da çıktı. |
2011 | Gökyüzünden Türkiye – “Kapadokya” | Türkiye | TRT | Gökyüzünden paramotor aracılığı ile görüntüleri çekilen 29 şehir/bölgeden biri de Kapadokya’dır. Yönetmen/kamera: Köksal Taş |
2012 | Wilco’nun Karavanı: Üç Boyutlu Kapadokya | Türkiye | İz TV | |
2012 | Secret Pagan Underground Paganların Gizli Dünyası |
ABD | History Channel | Türkiye’de de gösterildi |
2012 | Su’yun Seferi: Rüzgar Perileri | Türkiye | İz TV | |
2012 | Özel Gösterim – Uygarlığın Tarihöncesi | Türkiye | İz TV | |
2012 | Yol Arkadaşım – Güzelyurt | Aksaray’ın Güzelyurt ilçesindeki tarihi mekânlar anlatılıyor | ||
2012 | Martha Stewart Show- “Cappadocia” | ABD | Hallmark Channel (ABD) e2 (Türkiye) |
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın girişimleriyle çekildi. Türkiye’de de yayımlandı. |
2012 | Yolun Düşerse- “Kapadokya” | Türkiye | World Travel Channel |